۱/ برای من که پرخطرترین موقعیت زندگی‌ام پیاده‌روی در مسیری است که موتورسوارهای بی‌احتیاط دارد، خرید یک کامیون اسلحه و حمل و توزیعش زیر گوش ساواکی‌ها،داشتن ۱۴ هویت جعلی و دائم‌الفرار بودن فقط در فیلم‌ها امکان وقوع دارد! اما سیدعلی‌اندرزگو، تنهاترین چریک تنها در انقلاب که به قول خودش خونِ او شاه را از تخت به زمین انداخت و فراری‌اش داد، همه این‌ها و خیلی ماجراهای عجیب دیگر را از سرگذراند و به یک اسطوره مبارز تبدیل شد.
۲/ تا حالا به اینکه تبدیل به آدم دیگری بشوید، فکر کرده‌اید؟ نه اینکه سبک‌زندگی‌تان را عوض کنید یا بخواهید تحولی در رفتار و عادت‌هایتان به وجود آورید و از این قبیل چیزهای انگیزشی! یعنی واقعا تبدیل به کس دیگری شوید، چهره، نام، هویت و حتی لهجه‌تان تغییر کند تا آنجا که خانواده و نزدیک‌ترین آدمهای زندگی‌تان هم دیگر شمارا نشناسند!
سیدعلی اندرزگو با هویت‌های جعلی “ابوالحسن نحوی”، “شیخ عباس تهرانی”، “حسین حسینی” و… ۱۴سال تمام دستگاه امنیتی شاه را فرستاد پی نخود سیاه! به قدری ماهرانه چهره‌اش را مطابق هویت جدید تغییر می‌داد که حتی خانواده‌اش گاهی نمی‌توانستند او را بشناسند! او مرد هزار چهره تاریخ است که در اوج مظلومیت و اقتدار زندگی کرد و جان داد…
خلاصه کتاب چریک تنها
کتاب چریک تنها، خلاصه‌ای پراکنده و نسبتا نامنسجم درباره زندگی شهید سیدعلی‌اندرزگو است. داستان از ماجرای ترور حسنعلی منصور، مسئول تصویب لایحه کاپیتولاسیون، شروع می شود و متن کتاب صرفا حاوی روایات تاریخی و مصاحبه‌های خانواده و دوستان شهید است و اگر دنبال تحلیل موقعیت‌‌های تاریخی، استراتژیک و ترسیم یک شخصیت درست و دقیق از شهید هستید، با خواندن این کتاب به نتیجه دلخواه‌تان نمی‌رسید.
شهید اندرزگو سال‌ها به فعالیت بر ضد رژیم شاه و فراهم کردن سلاح برای مبارزین مشغول بود اما دستگاه امنیتی‌پهلوی موفق به دستگیری او نشد. این اعجوبه کار اطلاعاتی در طی ۱۴سال فعالیت گسترده انقلابی ازدواج هم کرد و صاحب ۴ فرزند شد! شهید اندرزگو از نوابغ و اسطوره‌های مبارزاتی کشور است.
بررسی کتاب
چریک تنها، نویسنده مشخصی ندارد و گروه فرهنگی هنری شهید آوینی آن را نوشته و منتشر کرده‌اند. کتاب حدودا ۹۰ صفحه است و به لطف سوژه پر کششی که دارد احتمالا شماهم مثل من نتوانید تا رسیدن به صفحه آخر آن را زمین بگذارید.
بعد از خواندن کتاب، زمانی که نمیدانید دقیقا باید یقه چه کسی را بابت سوژه‌ای که هدر داده شده بگیرید، اسم شهید را در اینترنت جستجو می‌کنید و تازه با فاجعه اصلی روبه‌رو می‌شوید؛ برهوت تولیدات فرهنگی یا دست کم یک مقاله به‌درد‌بخور و درست!
فعالیت او تا آن جایی پیش رفت که رئیس ساواک با رئیس شهربانی و ژاندارمری برای شاه یک گردش کار میفرستند و میگویند اگر سیدعلی اندرزگو معروف به فلان و فلان (اسمهای مستعار او)دستگیر و یا کشته شود تا ۷۰ درصد از فعالیتهای انقلابی‌ها کاسته میشود. این گزارش در اسناد ساواک موجود است که اگر ما اندرزگو را حذف یا دستگیر کنیم هفتاد درصد فعالیت انقلابیون کم میشود. او شده بود خار در چشم شاه و عوامل ساواک، چرا که به سایه اندرزگو هم نمیرسیدند، زمانی که ردی از او یافته و نزدیک میشدند اندرزگو از محل فرار میکرد. یعنی آن قدر توانمند بود که در مأمورین هم ارتباط داشت و میدانست کی و کجا دنبالش هستند!
نقد کتاب چریک تنها
در دنیایی که مبتلا به قحطی قهرمان است و بزرگترین کمپانی‌های فیلم‌سازی دنیا به عالم خیالات و اوهام متوسل می‌شوند بلکه یک قهرمان ماورایی برای بچه‌ها دست و پا کنند، نادیده گرفتن و ساده رد شدن ازکنار شخصیتی مثل سیدعلی اندرزگو کار ساده‌ای نیست. کسی که بی‌شک هر آدمی اگر چندخط از زندگینامه‌اش را بخواند، حتی با هزاران فرسنگ فاصله از فکر و عقیده شهید هم از میزان نبوغ و شجاعت او شگفت‌زده میشود.
معلمِ نویسندگی‌ام یک جمله خیلی معروف داشت “ویکی پدیا نباشید!” و چریک تنها خود ویکی‌پدیا‌ست.
جمله‌ها خبری‌اند و انگار داریم یک روزنامه اقتصادی_سیاسی با خط مشی‌های قدیمی می‌خوانیم. متن خشک است و اگر مخاطب پای آن می‌نشیند به‌خاطر لحن و نثر کتاب نیست، بلکه بخاطر جذابیت بیش از اندازه سوژه‌است.
واقعا برای بسیاری از انقلابیون ایجاد سوال می‌شد که او چگونه فعالیت می‌کند؟ چگونه با اینکه تحت تعقیب است اما در بسیاری از ادارات دولتی نفوذ دارد و فعالیت خود را انجام می‌دهد. میگویند عمر متوسط یک چریک که بتواند فعالیت نظامی انجام دهد، حداکثر یک تا دو سال است. بعد از آن یا دستگیر و کشته میشود و یا فعالیت چریکی را ترک می‌کند. اما چگونه بود که آقا سیدعلی چهارده‌سال، کار مداوم چریکی انجام داد؟!
نویسنده یا نویسندگان حتی ذره‌ای برای تصویرسازی و تبدیل خاطرات خانواده و دوستان شهید به یک روایت منسجم تلاش نکرده‌اند. مطالب جسته گریخته است و به‌نظر می‌رسد دلیل اصلی‌اش این است که دوستانِ انتشارات شهید هادی، بخشی از کتاب “بر مدار مهتاب” که مصاحبه با همسر شهید اندرزگو در سال ۱۳۷۶است را با حذف سوالات، پشت سر هم و بدون دسته‌بندی و ویرایش چاپ کرده‌اند. البته چریک تنها از مشکلات ویراستاری هم رنج می‌برد و به هم‌ریختگی متن حتی در نسخه دیجیتالی کتاب هم به چشم می‌آید.
جا دارد هرکسی که دغدغه ادبیات پایداری دارد در غم این بی‌مهری‌ها خون گریه کرده و بعد از تناول کردن مقدار مناسبی غم و غصه، دست بر زانو گذاشته، یاعلی گفته و برای بیرون آوردن این شهید بزرگوارازغربت فرهنگی کاری کند!
جمع‌بندی
چریک تنها، کتاب درجه یکی نیست اما در برهوت تولیدات فرهنگی درباره شهید اندرزگو غنیمت است و اگر نظر مرا بخواهید حتما باید این کتاب را خواند اما نباید به همین مقدار بسنده کرد!
یک مرور کتاب خوب و صادقانه و دوست داشتنی👌🏻👌🏻👌🏻