لحظه‌ای از روزگار ما | مروری بر کتاب قدیس دیوانه
انگار همین دیروز بود که روی نیمکت‌های زهواردرفته‌ی کلاسی کوچک در دبیرستان موردعلاقه‌ام، از دبیر درس اقتصادمان خواستم تا باز هم مبحث هزینه-فرصت را برایم توضیح بدهد. چرا؟ چون بار اولی که شروع به مثال زدن و تدریس کرد، ذهنم تا همه‌ی انتخاب‌های زندگی‌ام پر کشید و دیگر به راحتی سر کلاس برنگشت. فکرم پرید روی انتخاب بستنی شکلاتی یا وانیلی، جایی میان پنج شش سالگی‌ام. پر زد و رفت تا روزی که می‌خواستم دست دوستی با یکی از دخترهای خوشگل کلاس دوم ابتدایی بدهم در حالی که دلم پیش آن دخترک درس‌خوان نیمکت پشتی‌ام گیر کرده بود. پرواز کرد و آمد جایی میان انتخاب رشته و همان‌جا ماند و بعد با درگیری زیاد، برگشت توی صفحه‌ی ۹۸ کتاب اقتصاد. آن روز معلم بارها و بارها برایمان از هزینه-فرصت‌ها گفت و توی ذهن‌مان جا انداخت تا چنین روزی، بتوانم از انتخاب‌ها بنویسم. روزی که انتخاب کردم کتاب «قدیس دیوانه» را بخوانم، فکر نمی‌کردم که این‌قدر از این تصمیم راضی باشم. انتخابی که فرصتش بیشتر از هزینه‌اش بود و این را مدیون واژه واژه‌ی این کتابم. قدیس دیوانه ما را می‌خواند! با مرور کتاب قدیس دیوانه همراه چی‌کتاب باشید.
فهرست مطالب
داستان کتاب قدیس دیوانه
خوب است به جای نوشتن کلمه‌ی داستان، یک های جمع به آن اضافه کنیم و بگوییم: داستان‌های کتاب قدیس دیوانه. چون این کتاب ۱۴۶صفحه‌ای، سیزده داستان ریز و درشت دارد که هر کدام هم روایتی دارد و پیچ و خمی. مثلا یک روایت، داستان مردی است که باید نوک مگسک سلاحش را تنظیم کند روی قلب تپنده‌ی یک زندگی، یا داستانی دیگر، روایتی است از چگونه مردن، چگونه خواستن مرگ، چگونه به استقبال دنیایی دیگر رفتن و چگونه ابدیت را به آغوش کشیدن.. فراز و نشیب‌های داستان را، هرکسی حداقل یک بار در طول زندگی‌اش حس کرده است. هر کسی حداقل یک بار بر خلاف قوانین اقتصاد، در هزینه-فرصت‌های زندگی‌اش باخت داده است و همین ویژگی کتاب است که چشم و ذهن و دست شما را یک لحظه هم رها نمی‌کند. که وادارتان می‌کند خط به خط و صفحه به صفحه، پای داستان‌های احمدرضا امیری سامانی بنشینید و تا مدت‌ها، چالش‌های هر داستان مثل نسیمی رهگذر، از ذهن‌تان عبور می‌کند و شما متوجه می‌شوید که داستان‌ها، در ذهن‌تان ته‌نشین شده‌اند. هر قصه‌ای، نامی دارد و شروعی. برخی از نام‌های داستان‌های این کتاب را برایتان می‌نویسم:
- اعدامی شماره‌ی ۲۵
- آن‌ور دنیا، آن دنیا
- ادای احترام به روش رنجبر
- زنده یاد
شاید یکی از این داستان‌ها، قصه‌ای شبیه به روزگار شما باشد؛ یا حداقل لحظه‌هایی از روزگار شما.
بررسی کتاب قدیس دیوانه
بهتر است اول کمی از نویسنده‌ی این اثر بدانیم. احمدرضا امیری سامانی متولد ۱۳۵۹ در شهر تهران است. او لیسانس مترجمی زبان انگلیسی دارد. شروع نویسندگی‌اش از سال هزار و سیصد و هشتاد و چهار در ضمیمه‌های مسافر و تاکسی روزنامه همشهری بوده است. بعد از آن در روزنامه‌ها و نشریات مختلف از جمله اعتماد و مجله سوره و سایت‌های مختلف نیز مطالبی منتشر کرده است. قدیس دیوانه اولین اثر مستقل اوست که اتفاقا، شروع خوبی برای ورود به عرصه‌ی انتشار آثار مستقلش بوده و خوش درخشیده است. این سیزده داستان نوشته شده در این کتاب، حاصل مدت‌ها تفکر و دقت این نویسنده در احوال خودش و دیگران است. او در مصاحبه‌هایی که با خبرگزاری‌ها داشته؛ عنوان کرده است که در طول ماه‌ها و مدت‌ها، ایده‌ی نوشتن این داستان‌ها به ذهنش رسیده و بعد در بازه‌ای مشخص تمام‌شان را مکتوب کرده است. این سیزده داستان عجین شده با مضامینی گوناگون است که هر کدام از آن‌ها شرایط روحی و تفکرات انسان‌هایی را به تصویر می‌کشند که در موقعیت‌هایی بین مرگ و زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند.
گاهی داستان‌ها آن‌قدر ما را در پیچ و خم خودشان گم می‌کنند که یادمان می‌رود ما قرار بوده فقط مخاطب و خواننده‌ی آن‌ها باشیم! گاهی احساس می‌کنیم نویسنده روبه‌روی ما نشسته بوده و بعد از یک گپ و گفت مفصل با ما این روایت‌ها را نوشته است! قدیس دیوانه ممکن است شما را به شک بیاندازد. ممکن است فکر کنید روزی، جایی، حواس‌تان نبوده و زندگی خودتان را پیش نویسنده رو کرده‌اید! گاهی آن‌قدر واقعیت‌های توی کتاب در ذهنم برجسته می‌شد که دلم می‌خواست به اولین کتاب‌فروشی بروم و خیلی سریع نسخه چاپی‌اش را بگیرم تا بتوانم به راحتی در گوشه و کنار کتاب، افکارم را یادداشت کنم! قدیس دیوانه شما را به قاعده‌ی یک داستان؛ با جهان اطراف‌تان آشناتر می‌کند.
نقد کتاب قدیس دیوانه
خوب است اگر این اثر را در فهرست مجموعه داستان‌ها بگذاریم و به آن با چشم رمان و اثری تک‌قصه‌ای نگاه نکنیم. قدیس دیوانه آمده است تا با داستان‌هایش، کمی فکرمان و دیدگاه‌مان را نسبت به اتفاقات شاید معمولی و روزمره‌مان تغییر بدهد و پیشنهاد کند تا دقیق‌تر به اطراف‌مان نگاه کنیم.
این مجموعه داستان از آن کتابهایی است که می‌توانید همیشه در کیف‌تان داشته باشید تا اگر میزان کلمات خون‌تان کم شد؛ سریع به یک منبع حال‌خوب‌کن واژه‌ها دسترسی داشته باشید. قدیس دیوانه رسالتش این است تا همراه شما در پس‌کوچه‌های ذهن‌تان باشد و با داستان‌هایش، دریچه‌ای متفاوت از زندگی آدم‌هایی شبیه خودتان به روی شما باز کند.
فقط باید به او اجازه بدهید که آرام آرام و داستان به داستان، شما را میهمان خویش بکند. خوانده یا ناخوانده هم فرقی ندارد. ویژگی‌هایی که قدیس دیوانه را برای ما خواندنی‌تر می‌کند این‌هاست:
- زبان ساده و روان
- تعدد داستان‌هایی که نقاط مشترک زیادی با زندگی اکثریت‌مان دارند.
- امکان خوانش داستان‌ها در مدت‌زمانی کوتاه
نویسنده‌ی این کتاب درباره‌ی اثرش می‌گوید:
داستان‌های مجموعه «قدیس دیوانه» یک درونمایه واحد دارند و آن هم پشیمانی بعد از یک اتفاق است، پشیمانی بعد از یک اتفاق که البته دیگر فایده‌ای هم ندارد، یا دوراهی‌هایی که رفتن به یکی از آن‌ها اشتباهی بزرگ است. حال یا تصمیم‌هایی را گرفته‌اند و دارند تبعات خوب و بدش را می‌کشند یا در ابتدای تصمیم‌گیری هستند. اغلب داستان‌هایم، روایت زندگی انسان‌های معمولی است که در موقعیت‌های حساسی قرار می‌گیرند، در آن موقعیت‌ها گذشته خود را مرور می‌کنند، ضمن اینکه باید تصمیم بزرگی بگیرند. تصمیم‌هایی که گاه به نتیجه خوب ختم می‌شود و گاه به نتیجه‌های بد.
حواشی کتاب
خوب است بدانیم که این کتاب، به عنوان مجموعه داستان و اولین اثر نویسنده‌اش، احمدرضا امیری سامانی، اثر شایسته تقدیر در بخش داستان کوتاه چهاردمین دوره جایزه جلال آل احمد شده است و این محکم‌ترین دلیلی است که ما را مجاب به خواندن این کتاب می‌کند.
یک چیزی که احمدرضا امیری سامانی درباره‌ی زمان انتشار این کتاب می‌گوید جالب توجه است و آن همزمانی انتشار این مجموعه داستان با شیوع ویروس کرونا است. خوب است از زبان خودش بخوانیم: «کتاب من شروع نامحسوسی داشت! نویسندگان دوست دارند بعد از انتشار کتاب‌شان مراسم رونمایی برگزار کنند یا در ابعاد گسترده آن را در ابتدای کار معرفی کنند؛ اما برای کتاب من چنین اتفاقی نیفتاد. با وجودی که آن زمان در یک مرکز فرهنگی کار می‌کردم. از طرفی هم در اوج دوران فراگیری کرونا بود و خودم اصلا راضی به چنین کاری از سوی ناشر نبودم. من برد خودم را کرده بودم. چون داستان‌هایی داشتم که بالاخره باید منتشر می‌شدند. با این حال بعد از اینکه کتابم به کتاب‌فروشی‌ها راه یافت، احساس کردم دیده شدم و همین دیده‌شدن برای من ارزش زیادی داشت.»
جمع‌بندی
در کلام آخر باید بگویم که اگر اهل داستان خواندن هستید؛ اگر رمان‌های طولانی برایتان سنگین است و بین خواندن و نخواندنش گیر می‌کنید؛ اگر چند وقتی است موتور کتابخوانی‌تان از کار افتاده یا می‌خواهید کمی از فضای داستان‌های طولانی و مطالعات سنگین فاصله بگیرید؛ «قدیس دیوانه» می‌تواند انتخاب مناسبی برایتان باشد. این کتاب توسط انتشارات صاد به چاپ رسیده است و به صورت چاپی و الکترونیکی در دسترس قرار دارد.
امیدواریم داستان‌های نوشته و نانوشته‌ی زندگی‌تان پایان خوبی داشته باشد.
