در میان آچارهای جعبه ابزار | مروری بر کتاب راز نوشتن
استیون کینگ را دورادور می‌شناختم. وقتی فیلم «میزری» را، که درباره نجات یک نویسنده از تصادف است با جمعی از دوستان نویسنده‌ام دیدیم، برای مدتی دلمان خواست هیچوقت نویسنده نشویم! برایم جالب بود بدانم که یک نویسنده واقعی چطور فکر می‌کند که داستان «میزری» را می‌نویسد؛ پس سراغ کتاب زندگینامه و آموزش نویسندگی استیون کینگ رفتم. یعنی «راز نوشتن». با مرور کتاب راز نوشتن همراه چی‌کتاب باشید.
فهرست مطالب
راز نوشتن بر ملا شد
نویسنده‌های بزرگ خوب می‌دانند که هیچی به اندازه «خودافشایی» مخاطب را با آنها در طول کتابشان همراه نمی‌کند. استیون کینگ این موضوع را خیلی خوب فهمیده و در کتاب راز نوشتن، از این مسیر به آموزش داستان نوشتن پرداخته است.
در بخش اول کتاب، با شرح کاملا مفصلی از زندگی نویسنده روبرو هستیم. کتاب، یا بهتر است بگویم داستان، از کودکی استیون و برادرش شروع می‌شود و شیطنت‌ها و خرابکاری‌های آنها را تعریف می‌کند. کمی بعد به مدرسه و اولین نوشته‌های طنز استیون کینگ می‌رسیم. این بخش کتاب روان و جذاب است و اتفاقا خواننده هم خیلی کیف می‌کند، اما کسی که به دنبال راز نوشتن آمده، از خودش می‌پرسد «الان چیکار کنم؟ با داداشم دعوا کنم؟ باهم روزنامه حلی ردست کنیم؟ برم مدرسه معلم‌ها رو مسخره کنم؟ که چی؟» نویسنده به این سوالات کمی جلوتر جواب داده. او می‌گوید همه اینها را گفته، تا بگوید تجربه‌های مختلف چقدر در نوشتن داستان‌هایش موثر بوده و اصلا نویسندگی یعنی همین استفاده از تجربیات به ظاهر بی حاصل.
استیون کینگ، در بخش دوم کتاب به سراغ آموزش می‌رود. او باز هم از یک خاطره قدیمی استفاده می‌کنید تا به ما بگوید هر نویسنده‌ای باید یک جعبه ابزار برای خودش داشته باشد. البته، آنقدر این استعاره را کش می‌دهد و داستان در داستان تعریف می‌کند که ما یادمان می‌رود در هر طبقه چه ابزارهایی داشتیم. چند بخش کتاب که درباره دستور زبان است در ظاهر خیلی مهم است، اما در عمل برای نویسنده‌های فارسی زبان، کاربردی نیست.
در هر بخش نویسنده درباره شخصیت پردازی، دیالوگ نویسی، نوشتن طرح داستان، شکل گیری داستان و حتی انتخاب یک کارگزار مناسب و فروش داستان و مواردی از این دست صحبت و یک ابزار به جعبه ابزار شما اضافه می‌کند. اما شاه کلید اصلی، یا به قول خودش همان راز نوشتن را در اواخر کتاب برملا می‌کند؛ همیشه نوشتن. کینگ روی این موضوع خیلی تاکید می‌کند. کمتر نویسنده‌ای را در طول تاریخ پیدا می‌کنید که بگوید با هفته‌ای چند ساعت نوشتن، توانسته داستان بنویسد یا کتابی بفروشد. راز اصلی نوشتن، استمرار در نوشتن است. به عنوان نمونه عملی، استیون کینگ درباره نوشتن همین کتاب، پس از تصادف سخت و نجات معجزه آسایش هم در بخش پایانی کتاب صحبت می‌کند.
نویسنده راز نوشتن
خیلی از ما استیون کینگ را با آثارش در سینما و ژانر وحشت می‌شناسیم. آثار معروفی همچون «آن IT»، «درخشش Shining»، «رستگاری در شائوشنگ The Shawshank redemption» و… از جمله فیلم‌هایی هستند که بر اساس داستان‌ها و یا رمان‌هایی از استیون کینگ نوشته شده‌اند.
نام اصلی او استیون ادوین کینگ است و ۲۱ سپتامبر ۱۹۴۷ در آمریکا متولد شده است. مادرش زنی پرکار بود و پدرش آنها را ترک کرده بود. همانطور که گفته شد، در بخش ابتدایی کتاب راز نوشتن، کینگ سرگذشت خودش و خانواده‌اش را از کودکی تا زمانی که تبدیل به نویسنده حرفه‌ای شد، تعریف می‌کند. او از روابطش با برادرش و مادرش می‌گوید. از مشاغلی که برای امرار معاش گذرانده و از اعتیادی که پشت سر گذاشته است. حتی در بخش انتهایی کتاب، درباره تصادف عجیب و تجربه نزدیکش با مرگ هم می‌گوید.
کینگ در سال ۱۹۷۰ از دانشگاه فارغ التحصیل و با همسرش تابیتا آشنا شد. دقیقا نمی‌شود گفت که از آن زمان داستان می‌نوشت؛ چرا که کینگ ارسال داستان به مجلات مختلف را از خیلی قبل‌تر، یعنی زمان نوجوانی، شروع کرده بود. به هر حال بعد از تشکیل زندگی مشترک بود که به سراغ نوشتن جدی رفت و در فواصل کارهای پاره وقتش، داستان می‌نوشت. ۴ سال بعد از آن زمان، کینگ اولین رمانش یعنی «کری» را منتشر کرد. رمان درباره دختری بود که دوران بلوغ را پشت سر می‌گذاشت. استیون کینگ در این دوران، انواع شغل‌ها را تجربه کرد؛ تدریس، نجاری، رختشویی و… شغل‌هایی بود که باید درآمد خانواده را تامین می‌کرد. البته، شغل همسرش هم در تامین هزینه‌های زندگی کمک بزرگی بود.
بعد از رمان کری بود که کینگ زمانش را وقف نوشتن کرد. از روی رمان کری، یک فیلم سینمایی هم ساخته شد تا انگیزه این نویسنده را دوچندان کند. بعد از آن موتور نوشتن استیون کینگ فعال شد و داستان‌های او در مجلات مختلف چاپ شد و از رمان‌هایش اقتباس‌های سینمایی ساخته شد.
ترجمه چه بلایی بر سر راز نوشتن آورده
اگر شما هم از آن دسته افرادی باشید که هنگام خرید کتاب ترجمه شده، باید ترجمه‌های مختلف را باهم مقایسه کنید، در تهیه «راز نوشتن» به مشکل می‌خورید. از این کتاب فقط یک نسخه ترجمه شده توسط آقای علی حاج قاسم وجود دارد و همیشه تنها گزینه بهترین گزینه نیست. ترجمه نامطلوب کتاب راز نوشتن، بخش زیادی از شوخی‌ها، مفاهیم ساده و مثال‌های نویسنده را از بین برده و البته در این میان تفاوت فرهنگی و زبانی هم موثر است. با این حال، ترجمه باعث شده نثر کتاب اصلا روان نباشد؛ به طوری که هر لحظه ممکن است میان یک پاراگراف گیر کنید و کتاب را ببندید و به دورترین نقطه خانه بفرستید. اما پیشنهاد می‌کنیم از گردنه‌های سخت زبان کتاب عبور کنید و خودتان را به مقصد برسانید، به هر حال همین یک گزینه روی میز است.
ارزشش را دارد؟
پاسخ کوتاه است؛ بله. آیا کتاب را بخریم؟ به نظر من نه. قبل از اینکه با شوق و ذوق سراغ کتاب بروید، باید سه نکته را در نظر داشته باشید.
به عنوان اولین قدم، باید دنبال یاد گرفتن نوشتن باشید. در غیر این صورت، راز نوشتن برایتان چیزی جز یک کتاب حوصله سربر نیست. قبل‌تر از آن باید به دنبال نویسنده شدن باشید؛ چون فقط این قشر زحمت‌کش هستند که به دنبال آموزش نوشتن می‌گردند.
بهتر است قبل از خواندن راز نوشتن، لیستی از رمان‌های استیون کینگ را تهیه کنید و سعی کنید چندتایشان را بخوانید. یا حداقل، اقتباس‌های سینمایی‌شان را ببینید. ارجاعات نویسنده به آثار خودش آنقدر زیاد است که گاهی از حجم زیاد اساسمی و طرح‌های داستان و حتی کشمکش‌هایی که ماجرایشان را نمی‌فهمید، گیج می‌شوید. بعد از آن، باید حوصله کافی داشته باشید تا با ترجمه کتاب کنار بیایید. خودتان را هم برای خواندن شوخی‌هایی که جای خنده‌اش را نمی‌فهمید، آماده کنید!
