کُرد وطنش را نمی‌فروشد | مرور کتاب عصرهای کریسکان

کردستان، سردشت، بانه، کومله، دموکرات و … روایت‌هایی که می‌شنیدم همیشه دور، مبهم و غیرقابل لمس بود اما حالا قرار است این روایت‌ها را  با خاطرات امیر سعید زاده (یا همان سعید سردشتی در کتاب شنام) بخوانیم. جوان آزاده کردی که هیچ وقت مبارزه برایش تمام نشد. معرفی کتاب عصرهای کریسکان را در ادامه این مطلب از چی کتاب بخوانید.

معرفی کتاب عصرهای کریسکان

کتاب‌هایی که خطه‌ی کردستان را در سال‌های ابتدایی انقلاب و جنگ روایت می‌کنند بین کتب دفاع مقدس کم و محدود هستند برای همین همیشه کردستان و داستان‌هایش  برایم رازآلود و مهیج بوده بالاخص اگر از زبان کسی روایت بشود که رگ و ریشه‌اش در آن اتمسفر پا دوانده باشد (مبارزه و ایستادن پای اعتقادات در شهری که همه هم دیگر را می‌شناسند و گروهک‌ها و طرفدارهایشان در شهرها جولان می‌دهند و به سادگی مخالف‌هایشان را شناسایی کرده و با شکنجه و اعدام از سر راه برمی‌دارند، مبارزه بین کسانی که تا دیروز آشنای تو بودند و امروز اگر بفهمند طرفدارشان نیستی کارت را تمام می‌کنند، قطعا پیچیدگی‌ها و رشادت‌ها و حتی سبک و سیاق خاص خودش را طلب می‌کند.)

داستان کتاب

امیر از کودکی با کارگری و بنایی و … کمک خرج پدر بوده، زمانی که آرام آرام صدای انقلاب در شهرها و روستاها می‌پیچید به وسیله‌ی دوستانش با آیت‌الله ربانی شیرازی که به تازگی به سردشت تبعید شده بود آشنا می‌شود و شروع به فعالیت‌هایی مثل پخش اعلامیه و … می‌کند اما خیلی زود ساواک او را دستگیر کرده و این تازه شروع یک مبارزه‌ی طولانی است. مبارزه‌ای که سال‌ها اسارت و فرار و شکنجه و دوری در بردارد، مبارزه‌ای که سال‌ها کومله و دموکرات را به جان قهرمان چراغ خاموش داستان ما می‌اندازد. اینکه چرا مبارزه قصه ما چراغ خاموش است و چرا کومله و دموکرات دست از سر او برنمی‌دارند و کینه‌اش را هیچ وقت از دل پاک نکردند را در طول داستان خواهید فهمید.

فعلا فقط کافی است بدانید این داستان پر از فراز و فرود و سختی و تلاش است، پر از آدم‌هایی که می‌توان از هرکدام یک داستان نوشت، زندگی خانوادگی و ازدواج پرفراز و نشیب قهرمان داستان که بیشتر از زبان خانم سعدا حمزه‌ای (همسر ایشان) روایت شده هم از آن قسمت‌های خواندنی کتاب است.

آن روزها، کردستان

گروه‌های ناسیونالیست و کمونیست قوت گرفته‌اند و طرفداران انقلاب را به حاشیه رانده و آزارشان می‌دهند… شهر به دست کومله و دموکرات افتاده… هرکس ساز خودش را می‌زند… فعالیت گروهک‌ها روزافزون شده و جوانان را مسلح می‌کنند… انواع و اقسام گروه‌ها و سازمان‌های جدید تاسیس می‌شوند هرکدام دفتر و دستکی دایر کرده و مجلس مجادله و رقص و آواز راه می‌اندازند.

بررسی کتاب عصرهای کریسکان

کتاب عصرهای کریسکان با یک شروع بی‌مقدمه و تند و تیز شما را به بطن داستان پرتاب می‌کند و بدون آنکه متوجه بشوید هیجان واقعه‌های پی در پی شما را درگیر می‌کند. ریتم تند و بدون توضیحات اضافی کاملا با فضای داستان همخوانی دارد و در عین حال تمام آن چیزهایی که باید بدانیم در داستان آمده و و یک کلیت منسجم از روایت‌ها داریم که داشتن دو راوی در کتاب به این امر کمک کرده است.

یکی خود آقای سعیدزاده که بیشتر جریانات مبارزه و اسارت و فضای گروهک‌ها و اتفاقات پیرامون آن‌ها را روایت می‌کند و دیگری سعدا حمزه‌ای همسر ایشان که زندگی خانوادگی پرفراز نشیب در آن روزها را روایت می‌کنند. دو روایت به خوبی در کنار هم قرار گرفته و خط اصلی داستان را تکمیل می‌کنند. 

نقد کتاب عصرهای کریسکان

این کتاب یک مستند ارزشمند است

این کتاب یکی از مستنداتی است که من از راهم و از آن مسیری که در پیش گرفتم، عدول نکردم. همان مسیری را که شهدا رفتند، من هم دارم طی می‌کنم … حرف‌هایی که من زدم همه‌‌اش واقعیت است

نقل قول از آقای سعیدزاده در یکی از مصاحبه‌هایشان

اگر می‌خواهید یک روایت مستند از کردستان و جنایت‌های کومله و دموکرات و رشادت‌های نیروهای انقلاب اسلامی در سال‌های ابتدایی انقلاب  و جنگ و حتی روزهای بعد از جنگ بخوانید بدون شک این کتاب یکی از بهترین انتخاب‌هاست.

کتاب عصرهای کریسکان یک رمان مستند از التهاب و مبارزات آن روزهاست. مستندی که به خوبی فضای سال‌های نه چندان دور کردستان را روایت می‌کند و چهره‌ی واقعی گروهک‌های سوسیالیست و کمونیست و منافق را عیان می‌کند.

کتابی برای این روزها

هنوز هم گاهی صدایی از گروهک‌های تجزیه‌طلب با بهانه‌ی آزادی و… با شعارهای خوش رنگ و لعاب  شنیده می‌شود. یک تلاش مذبوحانه برای پاک کردن حافظه‌ی تاریخی ملت ما از جنایت‌های خونین و ظلم آشکارشان به مردم این خاک بالاخص جنایات هولناک‌شان علیه مردم کرد؛ خواندن تاریخ معاصر این مرز و بوم صرفا برای دانستن گذشته نیست، بلکه راهی است برای فهم حقیقت و کشف راه حق در این مرز و بوم.

کتاب عصرهای کریسکان از آن دسته کتاب‌های خوشخوان است که نثر شیوا و روان آن قطعا شما را با خود همراه می‌کند. نوشتن کتاب از زبان اول شخص در این کتاب یک نقطه قوت است مخصوصا که آنچنان با تسلط به جزییات نوشته شده که شما اصلا حس نمی‌کنید نویسنده کسی جز خود راوی بوده باشد. 

برخلاف بعضی داستان‌ها که روایت آن‌ها از لحاظ زمانی دچار آشفتگی است. این کتاب به خوبی خط زمانی درست را رعایت کرده و روایت‌ها با چینشی منظم در کنار هم قرار گرفته‌اند و این دقت نظر باعث می‌شود که مخاطب پیوستگی و همراهی خود را با داستان حفظ کند. 

دید کلی و همه جانبه کتاب

وجود روایت‌های خانم حمزه‌ای از آن ظرافت‌های دوست‌داشتنی کتاب است. زندگی خانوادگی و جنبه‌ی زنانه‌ی ماجرا، یک جنبه‌ی مهم که اغلب در دیگر داستان‌های دفاع مقدس کمتر به آن به صورت موازی پرداخته شده. مخصوصا که راوی این روایت‌ها خود خانم حمزه‌ای است.

وقایع و رویدادهای کتاب به گونه‌ای است که شما را مشتاق به خواندن ادامه‌ی داستان کند و این هم هنر نویسنده و هم ماهیت خود روایت داستان است.

تقریظ رهبری بر کتاب عصرهای کریسکان

تفریظ عصرهای کریسکان به نوبه‌ی خود جالب و قابل توجه است. در متن تفریظ آمده است که: 

بسم الله الرّحمن الرّحیم

بسیار جذّاب تهیّه شده است؛ هم خود سرگذشت این جوان آزاده‌ی کُرد جذّاب است و هم نوع نگارش صریح و کوتاه و بی‌حاشیه‌ی کتاب. با اینکه نیروهای مبارز کُردِ طرف‌دار جمهوری اسلامی را از نزدیک دیده و شناخته‌ام، آنچه از فداکاری‌های آنان در این کتاب آمده، برایم کاملاً جدید و اعجاب‌آور است. نقش مادر و همسر هم حقّاً برجسته است. دلاوری و شجاعتِ راوی و خانواده‌اش ممتاز است و نیز برخی عناصر دیگر کُردی که از آنان نام برده شده است. در کنار این درخشندگی‌ها، رفتار قساوت‌آمیز و شریرانه‌ی کسان دیگری که به دروغ از زبان مردم شریف کُرد سخن میگفتند نیز به خوبی تشریح شده است. کتاب جامعی است؛ تاریخ، شرح حال، شناخت قوم کُرد، شناخت حوادث تلخ و شیرین منطقه‌ی کردی در اوایل انقلاب…

چه کسانی این کتاب را بخوانند؟

کتاب عصرهای کریسکان یکی از بهترین کتاب‌های تاریخ دفاع مقدس و انقلاب است. کتابی که به خوبی قسمتی از جنایت‌های کومله و دموکرات را روایت می‌کند و در مقابل گوشه‌ای از رشادت‌های مردم کرد سرافراز در مقابل این احزاب و گروهک‌های جنایتکار به تصویر کشیده شده است. کتاب جزو کتاب‌های به نسبت کم حجم و خوشخوان است به همین خاطر اگر به موضوعات گفته شده علاقه دارید حتما این کتاب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.